Ingen kommunal ekteskapstvang

Politikarar som ikkje ønskjer å vigsle folk bør sleppe.

Frå nyttår overtar kommunane vigselretten for borgarlege bryllaup, men det er ikkje alle som er oppnemnde vigslarar som ønskjer å ta på seg oppgåva.

Varaordførar Atle Dåvøy (KrF) og Remi Oen (Frp) i Øygarden kommune har bedt om fritak. Oen seier at han meiner at ekteskap høyrer heime i kyrkja, men òg at ekteskapet er mellom mann og kvinne. SV-representant Aud Karin Oen kritiserer fritaket, og stiller spørsmål ved om det i det heile er mogeleg.

Og ja, det bør absolutt vere mogeleg. Kravet frå storsamfunnet må vere at kommunane gir folk det bryllaupet dei har krav på, men det må òg vere rom for fleksibilitet for dei som skal utøve oppgåva.

Fjorårets lovendring inneheld ingen reservasjonsrett for kommunale vigslarar, slik lova allereie gjer for prestar. Lova er derimot klar på at kommunane skal ha vigslarar tilgjengeleg, og at alle som oppfyller kriteria for inngåing av ekteskap har krav på å bli vigsla.

Det finst ingen lovmessige haldepunkt om kva som gjer ein vigslar skikka, men kommunane er blitt bedt om å vurdere sjølve kven som er eigna. Då bystyret i Bergen vedtok kven som skulle ha vigselrett her, tok dei utgangspunkt i at vigslarane måtte vere «personleg eigna og motivert». I det må det då ligge at ein anten lar folk reservere seg mot enkelte vigslar, eller at det ikkje er nokon tvang å vigsle i det heile. Har ein prinsipielle kvalar mot enkelte vigslar er det mest ryddige ikkje å utføre slike seremoniar i det heile.

Marita Moltu (KrF) er ein av dei kommunale vigslarane i Bergen. Som varaordførar er ho automatisk oppnemnd etter lova, og seier at ho ønskjer å vigsle homofile par borgarleg. Dette til tross for at ho er motstandar av homofil vigsle i kyrkja. Det bør vere stor fridom til å ta slike vurderingar sjølv, uansett om ein ender opp med standpunktet til Dåvøy og Oen, eller det til Moltu. Slik ordninga er lagt opp, er det ingen som vert skadelidande av at somme ber om fritak.

Vigselretten er ei av svært få oppgåver som kommunane har fått etter kommunereforma. Då Stortinget debatterte dette i juni brukte Liv Signe Navarsete høve til å latterleggjere styrkinga av kommunane: «Ikkje fortel meg om vigselrett og noko småpjask. Det betyr ingen ting i det heile.»

Navarsete hadde unekteleg eit poeng. Det er ikkje all verda av oppgåver kommunane har fått, men dei må like fullt handtere dei ein har fått skikkeleg. Det inneber å ikkje presse politikarar som ikkje vil til å vigsle.