Draumen om hage

Folk flyttar til nabokommunane fordi det er for dyrt i Bergen. Er det eit problem?

I byar som Bergen skjer det med nesten alle, sjølv jålekaffeslurpande urbanistar: Når folk oppdagar at dei skal bli foreldre, så oppdagar dei òg at dei treng hage. Hus med hage. Helst nært sentrum, sjølvsagt, for du vil jo ikkje gje opp bylivet.

Det neste du oppdagar er at alle andre vil ha det same. Det tredje at prisane på hus med hagar nær sentrum difor er heilt latterleg høge. Totalt urealistisk utan rike og rause foreldre.

Difor, gjerne etter å ha prøvd småbarnslivet i den vesle byleilegheita eit år eller to, etter å ha gått på ein million visingar, flyttar den nye familien ut av byen. Og skal du først ut av Bergen sentrum, kan du like godt flytte til ein av nabokommunane. Ut til havet, gjerne. Til øyane i vest, kystkommunane i nord eller til Bjørnefjorden i sør. Der kan du få hus med hage til ein pris du har råd til, med utsikt til sjøen som bonus.

I dag vil desse sjelene bli brikker i eit spel mellom byplanleggjarar og utbyggjarar, eit spel om kor stram bustadutbygginga i Bergen skal vere i åra framover. Det skjer på næringslivets årlege Bergenskonferanse, med byrådsleiaren og kommunalministeren i panelet.

Utgangspunktet er dette: Folkeveksten i Bergen i fjor var på 0,3 prosent, viser ei førebels utrekning frå SSB. Langt under byar som Trondheim (1,7) og Oslo (1,3), og pendlarkommunane rundt Bergen (frå 0,7 prosent i Lindås til 2,2 i Os og 2,4 i Meland).

Og dette blir verre, sett frå næringslivet: Før jul la planetaten i Bergen kommune fram sitt forslag til ny arealplan i kommunen, der nær all vekst skal kome i nokre få soner nær trafikknutepunkt. Stikkordet var fortetting.

Bystyret og regjeringa vil ha fortetting. Det handlar først og fremst om klima: Skal vi få ned klimautsleppa må biltrafikken ned. Folk må køyre kollektivt, sykle eller gå. Då må dei bu slik til at dei ikkje treng å bruke bilen.

Tanken er god. Ikkje berre det, det er heil naudsynt både for å redde byen og klimaet. Problemet er berre at det er ein solid lekkasje i systemet: Medan Bergen fortettar og får ned bilbruken, aukar talet på pendlarar frå nabokommunane. Det blir like mykje klimautslepp og kø på motorvegen frå Åsane til sentrum om ho bak rattet har køyrd frå Flaktveit i Åsane eller nabokommunen Lindås lenger nord.

I ein kronikk her i avisa før helga peika næringsrådets Krister Hoaas og Harald Queseth på raskare saksbehandlingstid som ein del av løysinga i Bergen. Det må byggjast meir og raskare, meinte dei.

Det har dei sjølvsagt rett i. Prisar på bustader har tett samanheng med tilbodet. Men dette er lettare sagt enn gjort. Som dei to peikar på vil planetaten byggje i område der tomteprisen er høgast, reguleringa mest komplisert og konfliktpotensialet høgast.

Det dei, og heilt sikkert byens mange utbyggjarar, då meiner er at kommunen må tillate å byggje fleire stader, lengre vekke frå trafikknutepunkta. Det betyr truleg meir biltrafikk. Bilane frå Lindås skal altså få konkurranse om plassen på motorvegen frå bilar frå nye bustadfelt innanfor Bergens kommunegrenser.

Byrådet og bystyret har her ei skikkeleg nøtt å tygge på: Korleis skal dei nå målet om mindre bilbruk, og samstundes gje folk hus dei vil ha og har råd til.

Ein ting kommunen kan gjere er å sikre at bustadene som blir bygd sentralt faktisk er attraktive for familiar. Er det i eit attraktiv nabolag, er bustadene store nok? Og om ikkje dei har hage, er dei i det minste bygd slik at ungane kan leike trygt? Finne smarte løysingar. Kanskje spørje dei som kan tenkjast å bu der.

Plansjef Mette Svanes i Bergen satsar på å oppdra folk gjennom å strupe tilbodet:

– Hvis vi fortsetter å bygge i knutepunktene, vil folk etterhvert forstå at det er attraktivt å bo sentrumsnært. Mange unge vil ha råd til leiligheter hvis de går ned i kravene til areal, seier ho til BT i dag.

Vel, det høyrest ut som ein bratt motbakke, politisk sett. Eg tippar at folk heller held fram med å flytte til nabokommunane. For medan Svanes planlegg for Bergen, har politikarane vedtatt nye fire felts motorvegar til både Os og Sotra. Det vil gjere det endå meir attraktivt å busetje seg der.

Det skal bli interessant å høyre kva løysingar kommunalminister Jan Tore Sanner har å kome med i dag. Eit nærliggjande svar ville vere å slå saman Bergen med pendlarkommunane rundt. For det er til liten hjelp for miljøet om Bergen planlegg for klima, medan kommunane rundt byen planlegg for bil.

Det er difor her kommunesamanslåingar verkeleg kan ha ein verdi. For dei problema som blir kasta fram i denne debatten kan Bergen ikkje løyse åleine.