By og land, klart det går an

Nynorsken fortener sitt eige bergenshus. Spørsmålet er kor høgt det er under taket i denne byen.

Denne artikkelen er over ett år gammel

Ein kan nesten høyre det allereie, murringa i folkedjupet i ein by som ikkje praktiserer hokjønn i dialekta. Kva skal Bergen med eit nynorskens hus?

Vel, ingen by i verda har meir behov for eit nynorskhus enn Bergen. Planane frå Hordaland Teater bør løftast, fordi Bergen også er Noregs nynorskhovudstad.

Ansvaret for nynorsken bør ikkje berre liggje i Ørsta eller på Bondeheimen der austpå. Bergen må òg ta oppgåva på alvor.

Støyen frå praktiserande sosiolektikarar frå Fana, Fyllingsdalen og Nordnes er ikkje så sterk lenger. Men relasjonen mellom Bergen og nynorsken ber framleis preg av konfliktlinene frå den store strilekrigen i 1765.

Så når teatersjef Solrun Toft Iversen lanserer ideen om nynorskhuset, er det godt mogeleg det blir kommentarfeltmurring og «bestyrtelse» i enkelte salongar. Men det bør vere enkelt å stå i den brisen.

Vestlandet er nynorskland, og Bergen er uløyseleg knytt til all denne herlegdomen gjennom fleire århundre med handel, trafikk, logistikk, tilflytting og utflytting. Den siste barrieren for Bergen er språket, han sit i bymentaliteten som lus i veggen.

Bergen har sett på nynorsk som ei irriterande utgift i storbyrekneskapen sin, og har historisk sett ikkje vore særleg grei med sine nabokommunar og nabosokn.

Likevel er det viktig at nynorskens hus aldri vert tolka som eit plaster på såret eller trøystedram om kvelden. Nynorsken må aldri gjere seg så liten.

I verste fall kan offermentaliteten i nynorskland bidra meir til rekrutteringa til Bokmålsforbundet enn vi liker å tenkje på.

Det hadde vore fint om huset blir ei feiring meir enn ein nekrolog, fritt for tungsinn og underdog-traumer. Ein stad der tung fjordadesperasjon og stutthogd fjell-lyrikk ikkje ligg på dørstokken og sperrer for dei nyfikne.

Der du ikkje treng sitere Olav H. for å få okei service i baren. Litt meir lågterskel-nynorsk hadde vore fint.

Eg syns det er så bra at initiativet kjem frå Hordaland Teater, som er i ferd med å gje nynorsken litt av andletsfargen, humoren og eitelskapen tilbake. Midt i Bergen sentrum.

For denne saka vert kjent berre fire dagar før stiftinga Nynorsk kultursentrum skal feire sitt 25-årsjubileum ved Ivar Aasen-senteret i Ørsta, men alle 24 offentlege partnarar og kulturministeren til stades.

Stiftinga har gjort ein livsviktig jobb med å forankre nynorsken i historia og kulturen, over store delar av landet. Men Bergen har ikkje teke del i denne gruppeklemminga.

Desto viktigare er det at nynorskens hus plasserer seg midt i synet på det mest konservative bokmålet, og kan vise at det er fullt mogeleg å leve greitt saman.

I beste fall kan nynorskhuset gjere litt for å styrkje omdømet til ein by som ikkje er vidkjent for å vere språkleg tolerant.

Bergen ser ut til å ha meir enn nok med seg sjølv. I ein reklame for mediehuset VG, som for tida plagar Facebook-straumen din, er dette teke ut i det absurde. Der sprengjer Bergen seg sjøl laus frå resten av landet.

Dette er berre tull, sjølvsagt, produsert av eit austmann-reklamebyrå som er overfødd på slitne klisjear. Men fordommane flyt for fritt, og nettopp difor bør Bergen jobbe knallhardt for å lime seg tettare på resten av verda.

Eit nynorskhus vil gjere Bergen til ein betre by.