Kva vil dei med Vestland?

Til hausten kan bompengelista kome på vippen i fylkestinget. Det kan gje mykje vestlandspatriotisme og lite asfalt.

Jens Kihl

Kommentator

Ved Holbergskaien ligg M/S «Vestgar» og speglar seg i Vågen. Om bord i den gamle fjordbussen har elleve menn og éi kvinne frå Folkeaksjonen nei til mer bompenger (FNB) rigga seg til presentasjon av det fyrste fylkesprogrammet for det nystarta partiet.

På den siste BT-målinga for Vestland var FNB på vippen, og det er lite som tyder på at toppen er nådd. Når byrådet i Bergen set ein ny bomstasjon på Nordhordlandsbrua, gjer byrådsleiar Roger Valhammer (Ap) sitt for å hjelpe FNB med å sanke stemmer i Nordhordland.

På ei ny måling er FNB allereie største parti i nye Alver kommune. Det kan dei nok takke bomringen i Bergen for.

I mange år var M/S «Vestgar» i pinsevenenes eige, og gjekk under namnet «Fredsbudet». Og eigentleg er det eit ganske fredsælt bodskap FNB kjem med.

Under presentasjonen blei det understreka igjen og igjen at nykomarane venta seg å møte dyktige politikarar og byråkratar. Det er ei respektfull haldning som inviterer til samarbeid.

Bompengemotstandarane gjer kampen mot Hordfast-brua mellom Stord og Os til hovudsak i valkampen. Det er ei sak der dei kan finne støttespelarar både til høgre og til venstre i det politiske fylkeslandskapet.

Miljøvernarar, bompengemotstandarar og dei som vil prioritere andre saker (som ny E16 mellom Bergen og Voss) kan finne saman i kampen mot monsterbrua over Bjørnafjorden.

På mange måtar er valprogrammet meir eit program for korleis FNB vil ha det på Vestlandet enn eit program for korleis dei vil styre Vestland fylkeskommune.

Om integrering skriv dei at «her har kvar vestlending eit ansvar for å sjå naboen og kollegaen sin». Det er tvilsamt om fylkeskommunen kan vedta at vestlendingen skal bli litt mindre inneslutta, men det ville vore fint om det fungerte sånn.

Partiet heiar på lokalaviser, kystsogelag og vestlandsdialektane. FNB vil «framsnakke oljenæringa» og «helsar velkomen det nye fylket Vestland».

Er det rett og slett konturane av eit vestnorsk separatistparti vi ser?

Der alle andre parti må balansere kritikken av Oslo-makta med det faktum at dei sjølve gjerne vil ha regjeringsmakt, kan FNB gå hardare til verks.

Om bord på den gamle misjonsbåten var det lite lovsong å høyre for stat og styring. I staden var gjennomgangsmelodien ein lovsong for det frie vestlandslivet som kanskje nokon vil sjå på som litt avleggs: Ferjeturane har ein verdi i seg sjølv og FM-nettet skal få leve for alltid.

Så er det kanskje ikkje heilt rett at lista legg fram eit «komplett valprogram», slik dei sjølve skriv.

Vidaregåande opplæring tek 2,6 av dei 5,6 milliardane Hordaland har til rådvelde på driftsbudsjettet for i år. FNB har plassert vidaregåande opplæring under punktet «Skulemiljø – barnehage» i sitt program. Barnehage er ikkje ei fylkeskommunal oppgåve, men pytt sann.

På ti liner gjer dei seg ferdige med det som står for nesten halvparten av fylkesbudsjettet. Hordaland bruker også to hundre millionar på tannhelse. Dette feltet får éi setning.

Og kva vil FNB med Hordaland Teater og Sogn og Fjordane Teater, alle musea, Baroniet i Rosendal og andre viktige postar på kulturbudsjettet? Det fortel ikkje programmet noko om.

Det er freistande å stemple FNB som eit parti for godt vaksne menn. På fylkeslista er det 15 kvinner av 67 kandidatar. Det gjev ein mannsprosent på nesten åtti. På heile lista er det berre fire kandidatar som er fødde etter 1980.

Likevel er det godt mogeleg at bompengelista vil appellere breitt i fylkestingsvalet. Mange småbarnsfamiliar er lei av bompengane, og ikkje berre i bergensområdet.

For vi kan ikkje snakke om FNB utan å snakke om, vel, bompengar. Partiet går til val på å stogge alle nye bompengefinansierte tiltak.

Men er det så enkelt? Éin ting er byvekstavtalar der bilistane betaler for kollektivtiltak dei sjølve ikkje ser nytten av. Det er lett å forstå at desse bompengane skaper frustrasjon.

Er det ikkje noko anna om kystfolket blir kvitt ei ferje og får ein enklare kvardag?

Folket på Ytre Sula i Solund og på Atløy i Askvoll ventar på bruene sine. I dag må dei løyse ferjebillett, så pengar kostar det uansett. Ein bomstasjon her får ikkje konsekvensar for andre enn dei som vil ha glede av bruene.

Det same gjeld Austevoll, som i dag er det største lokalsamfunnet i Noreg utan fastlandssamband. Om dei meir enn fem tusen austevollingane ønskjer seg tunnel – skal FNB røyste mot på fylkestinget?

På M/S «Vestgar» blir det flakking med auga når eg spør om dette. Nokon meiner at partiet ikkje kan stille seg over dei lokale ønska. Andre minner om at programmet ikkje opnar for nye bompengar.

Likevel: dette er eitt av dei mest gjennomførbare politiske programma eg har lese. Sjølv om dei listar opp mange saker fylkespolitikarane ikkje får gjort så mykje med, går dei heller ikkje til val på komplett ugjennomførbare reformer, slik mange parti har for vane.

Så blir det spanande å sjå om nei til bompengar og ja til separatistflørting held heilt fram til valnatta.

Retting:

I den fyrste versjonen av denne teksten stod det at FNB i Alver kan takke Roger Valhammer for den høge oppslutninga. Dette er no retta til «byrådet i Bergen», fordi det blir feil å gje Valhammer skulda for heile bomringen. BT seier seg leie for feilen.