Oljens bjøllesau går fornybar

Når sjølv dei mest oljekåte investorane i Stavanger satsar på fornybar energi, er det eit solid varsku for oljenæringa.

Før helga kunne DN fortelje at Norges største oppkjøpsfond, Hitecvision i Stavanger, skal opprette eit fornybarfond på ni milliardar kroner. Det vakte ein del oppsikt.

Ein ting er omfanget. Ni milliardar er ganske mykje pengar. Og det er berre byrjinga, ifølgje fondssjef Ole Ertvaag. På sikt skal fornybar bli like stort som olje og gass er for selskapet, der dei i dag har investert over 50 milliardar kroner.

Til samanlikning vil Nysnø, statens investeringsfond i fornybar ha 1,4 milliardar kroner å investere for neste år.

Vel så viktig som pengane, er dei signala dette sender: Ertvaag og Hitecvision har til no stått last og brast med oljeindustrien i heimbyen Stavanger. Selskapet er Europas leiande private oppkjøpsfond innanfor olje og gass.

Så seint som for to veker sidan var dei med på å kjøpe oljegiganten Exxons eigedelar på norsk sokkel for 41 milliardar kroner.

Men no har mange av selskapets 50 internasjonale investorar sagt nei til å investere meir i olje og gass. Grunngjevinga Ertvaag gjev for strategiskiftet lovar ikkje godt for framtida til oljenæringa:

«Jeg innser at hvis jeg skal få Hitecvision til å vokse i fremtiden, og ja det finnes ikke noe alternativ til det, så må jeg også satse på fornybarsektoren. (...) Det skjer ufattelig mye nå. Det skjer så fort. Bare det siste halve året har ting endret seg mye. Vi er inne i en kritisk fase.»

Oljenæringa får med andre ord konkurranse om pengane, og det av sin hardaste konkurrent: Fornybar energi.

Sjølv om Ertvaag seier han kjenner på dårleg klimasamvit, skjer fornybarsatsinga (ifølgje han sjølv) først og fremst for å tene pengar. At eit slikt fond satsar så tungt på fornybarsektoren viser at marknaden ventar at det er her veksten, òg økonomisk, vil kome i framtida.

Vendinga til Hitecvision har ein parallell i aksjekursane til oljeselskapa. Dei har utvikla seg langt svakare enn innteninga i selskapa skal tilseie. Då meklarhuset Pareto inviterte olje- og offshoretoppar frå heile verda til Holmenkollen Park i Oslo i for ein månad sidan, innleia Pareto-sjef Christan Jomaas slik: «Det er ingen tvil om at investorene foretrekker grønn energi».

Det er godt mogeleg at noko av dette skuldast investorar som ønskjer å stå fram som «grøne». Ei rekke pensjonsfond og liknande har jo slike krav. Men det har i utgangspunktet ikkje dei private investorane som Ertvaag tener.

Hadde interessa for fornybar berre skuldast at investorane vil sukre investeringane med litt idealisme, ville dette ikkje sett så dårleg ut for oljenæringa. Profitt et idealisme til frukost.

Då er det verre for næringa at det finst meir handfaste økonomiske argument for å styre unna olje: Frykta for «peak demand», altså det tidspunktet der etterspurnaden etter olje og gass snur og byrjar å falle. Viss ein trur at det skjer om fem eller ti år (og ikkje femti), vil det svekke verdien av oljeselskapa, sjølv om dei i dag betalar ut rause utbytte.

Ingen veit når vendinga kjem. Men dess meir merkbare klimaendringane blir, dess meir folkeleg press vil det bli for politiske tiltak som får ned utsleppa. Skal tiltaka fungere, må dei gjere fossil energi dyrare og fornybar billigare.

Viss ein samstundes får ein kraftig auke i investeringane i fornybar produksjon og -teknologi, vil det få ned prisen på fornybar endå meir og styrke dei i konkurranse mot fossilt brensel.

Oljeselskapa vil dermed bli pressa frå to kantar, frå politikken og marknaden. Det vil bli eit problem for oljeindustrien, og for Norge.

For klimaet og bedrifter som treng kapital til å satse på fornybart er signala frå investorane derimot godt nytt. Skal ein til dømes nå det svært ambisiøse 1,5 graders-målet må halvparten av energien vi i dag får frå fossilt brensel erstattast av fornybar energi dei neste ti åra. Det vil krevje enorme investeringar.

Meldingane frå Stavanger og Holmenkollen viser at det faktisk kan skje.