Subsidiert til toppen av Montana

Striden om Montana Terrasse viser at det er forskjell på rett og rettferd.

Like under Ulriken ligg burettslaget Montana Terrasse. Bebuarane har i lengre tid vore i konflikt med Bergen kommune, for å få lov til å selje leileghetene sine på den opne marknaden.

Kommunen ville nekte bebuarane marknadspris, sidan kommunen gav dei ein sterkt subsidiert tomt på 1990-talet. Vilkåret var at bustadane skulle gå til medlemmer i foreininga De eldres boligspareklubb Landås/Natland, som stod for utbygginga.

I førre veke avslo Høgsterett anken til Bergen kommune. No kan bebuarane selje med stor forteneste, i strid med intensjonen til bygget. Saka viser kor vanskeleg det er for ein kommune å gi vekk billege tomtar til gode formål.

Prisutviklinga skulle ikkje følgje bustadmarknaden, men prisveksten i byggekostnader. I denne perioden har bustadprisane stige med nesten tre gongar så mykje som byggekostnadane.

Prisbindinga har difor gjort det vanskeleg for bebuarane å selje seg ut for så å kjøpe ein ny bustad på den opne marknaden.

Men det er ein lås dei sjølv sette seg i.

No har domstolane opna låsen, men det kom med ein høg pris. No er det blitt umogeleg for andre medlemmer av foreininga å kjøpe seg inn med dei vilkåra dei har blitt førespegla.

Stigen til Montana er trekt opp.

Ifølgje Gulating lagmannsrett har ein del av seksjonane blitt arva eller seld vidare. Sala skal utan unntak ha skjedd ved bruk av prisavgrensinga. Dei som har kjøpt seg inn i prosjektet, har difor nytta seg av fordelen vilkåra gav då dei kjøpte.

No kan dei selje utan avgrensing.

Det betyr òg at det finst ei rekke tidlegare eigarar som har seld til ein langt lågare pris enn det retten no meiner bustadane kan gå for. Dei får svi for å ha følgt vilkåra dei signerte på. Finst det noko erstatningsgrunnlag for desse?

Foreininga anslår vinsten for dei 62 noverande seksjonseigarane å vere på 190 millionar kroner.

Bebuarane har argumentert med at subsidien ikkje var så stor. Men det var den.

Bergen kommune starta forhandlinga om tomteprisen på 1000 kr pr. kvadratmeter. Tomteprisen kunne maksimalt vere på 600 kroner kvadratmeteren for å utløyse husbankfinansiering.

Det var òg prisen administrasjonen såg på som smertegrensa. Politikarane enda opp med å selje tomta for 421 kroner pr. kvadratmeter, altså langt under halvparten av det Bergen kommune ville ha.

Det er vanskeleg å vite kva tomta ville gått for på den opne marknaden. Tomta er blant dei finaste i byen, slik utbyggarane sjølv averterte med i salsperioden.

Dersom prisen hadde blitt 750 kr pr. kvadratmeter, ville tomtekostnaden vore blant dei dyraste eldrebustadprosjekta til då. Det ville neppe vore urimeleg.

Det er heller ikkje gitt at tomta hadde blitt bygd ut, om det ikkje var til dette formålet. Bustadprosjektet skulle eigentleg bli bygd ved den gamle lærarhøgskulen på Landås. Då det ikkje vart noko av, stilte kommunen opp med den tomta Montana Terrasse står på i dag.

Kommunen tapte fordi vilkåra som vart stilt, var i strid med eigarseksjonslova av 1983. Den sette eit ufråvikeleg krav til at seksjonseigarar skulle ha full råderett over sin eigen seksjon.

Sånn sett kan ein sjå på heile saka som ein politisk tabbe. Det var politikarane som køyrde over administrasjonen for å gi ei lita gruppe ein billeg tomt. Så slo det tilbake på kommunen nesten 30 år etterpå.

Men saka er ikkje så beint fram som lagmannsretten konkluderer med. Mindretalet i lagmannsretten var nemleg ueinig. Dei viser til at eigarseksjonslova ikkje opna for at eit fleirtal i sameiget kunne påføre eigarane slike avgrensingar. Men avgrensinga kom ikkje frå sameiget, men frå kommunen.

Det var bystyret som vedtok vilkåra, før sameiget i det heile vart oppretta. Utan vilkåra ville ikkje seksjonseigarane budd på Montana, fordi prosjektet ikkje ville blitt realisert.

Lagmannsretten har slått fast kva som er rett. Men kva som er rettvist, er noko heilt anna. For nokon av dei følgde vilkåra til punkt og prikke. Andre kan innkassere ein stor vinst.