No rustar Nato seg for romkrig

Nato ser til verdsrommet. Det gjer Noreg endå meir avhengig av alliansen.

Startar det eit våpenkappløp i verdsrommet, skal Nato vere klar. I går vedtok nemleg alliansen å definere verdsrommet som eit operasjonsområde for Nato.

Dei klassiske områda for krig er land, sjø og luft. I 2016 vedtok Nato å utvide dette til òg å gjelde internett. No skal altså Nato-alliansen vere i stand til å krige på land, til sjøs, i lufta, på internett – og i verdsrommet.

Militæret er allereie avhengig av verdsrommet for å kommunisere, overvake og navigere. Sjølv me sivilistar brukar militærteknologien GPS frå verdsrommet for å finne fram kvar dag.

I sitt fagmilitære råd skriv forsvarssjef Haakon Bruun-Hanssen at Noreg bør bruke verdsrommet meir. Han vil ha betre satellittovervaking i nord, og bruke rommet til å overvake havet vårt.

Verdsrommet vil vere det einaste krigsdomenet der Noreg ikkje kan krige sjølv. Dersom det vert utført krigshandlingar i verdsrommet, kan dei påverke det norske militæret utan at Noreg har ein sjanse til å motverke det.

Denne utviklinga gjer difor Noreg endå meir avhengig av Nato-alliansen. Det gjer ei jamnare fordeling av byrdene i Nato endå viktigare. USA må i dag ta ansvar for altfor mykje av alliansens militære behov.

Når Nato no definerer verdsrommet som eit domene, er det for å koordinere alliansepartnarane. Nato-generalsekretær Jens Stoltenberg seier til NTB at dei ikkje har planar om å militarisere verdsrommet.

Nato ønskjer i det minste å vere i stand til å forsvare satellittane i verdsrommet.

USA, Kina, Russland og India har alle vist at dei kan skyte ned eigne lågtflygande satellittar frå bakken, som vêrsatelittar. Det er framleis vanskeleg å sjå føre seg at eit missil frå bakken skal treffe militære satellittar som går i bane lenger unna jorda.

Men den dagen avanserte våpen vert plassert ut i verdsrommet, aukar sjansen for at viktige satellittar vert tatt ut. Før det kan både hacking og signalforstyrring føre til at me mister kontakten med blikkboksane som svevar der oppe.

Sjølv om Nato ikkje har planar om å militarisere rommet, har fleire av medlemslanda det. Av Nato-landa var USA først til å opprette ein eigen romstyrke, US Space Command. Dette skjedde i august i år.

– Verdsrommet er ikkje lenger eit fredeleg miljø, sa general John Raymond i oktober. Sist gong USA oppretta ei slik eining var i 1985, under den kalde krigen.

Frankrike arbeider med det same. I august fortalde forsvarsministeren deira om planane sine til Le Point: I 2030 skal Frankrike ha væpna satellittar i bane rundt jorda.

Dei allierte landa treng koordinasjonen frå Nato. Fleire europeiske land har vore skeptisk til at Frankrike driv på utsida av Den europeiske romfartsorganisasjonen. Sånn sett kjem Nato-vedtaket på overtid. Tryggleiken i rommet er langt viktigare enn at det skal bli til ein hanekamp i EU.

Kina og Russland har på si side jobba for ein internasjonal traktat for å hindre eit våpenkappløp i verdsrommet. USA har stemt mot og EU har vore avhaldande. Men at Kina og Russland vil ha ein slik traktat, betyr ikkje at dei vil halde våpen unna verdsrommet.

Truleg handlar traktaten om å bremse spesielt USAs fortrinn innanfor romteknologi.

I ei senat-høyring i 2017, sa USAs dåverande etterretningssjef Daniel Coats at både Kina og Russland utviklar nye anti-satellittvåpen. I sin opne trugselvurdering skreiv Coats i fjor at båe land ønskjer å ha «destruktive våpen» tilgjengeleg.

Russland er sjølvsagt den største trugselen for Nato. Med ei lang grense og store russiske minoritetar i enkelte medlemsland, er det framleis stort potensiale for konflikt her.

Men utviklinga i rommet betyr at Kina siglar opp som ein stadig større motpart for Nato. Kina er ein mykje meir ressurssterk motpart enn Russland.

Og sjølv om Kina ikkje utgjer ein territoriell trugsel for Nato-landa, kan Kina i mykje større grad enn Russland henge med på eit teknologikappløp i verdsrommet.

Kven alliansen grensar til, er ikkje lenger så viktig. I verdsrommet finst det ingen grenser.