Svika i Syria

Donald Trump sviktar USAs partnar i Syria. Det er nærast blitt ei vanesak for amerikanarane.

Søndag sende Det kvite hus ut ei pressemelding der dei annonserte ei tilbaketrekking frå Nord-Syria. Det stod òg at Tyrkia snart ville invadere området, for å slå den fram-til-no USA-støtta kurdiskdominerte militsen SDF tilbake.

Reaksjonane mot Trump var knallharde. Lindsey Graham er blant Trumps mest lojale senatorar. Han truga umiddelbart Tyrkia med sanksjonar, dersom dei gjennomførte den invasjonen som Trump i praksis opna for.

At Trump vil trekke styrkane tilbake er eigentleg ikkje noko nytt. Han prøvde på det same i fjor, men vart overtydd om å snu.

Fleire amerikanske politikarar omtalar no SDF-militsen som amerikanske allierte – i det som er ei konflikt med USAs faktiske allierte gjennom Nato: Tyrkia.

Den tyrkiske invasjonen starta onsdag. Den skjøre stabiliteten som finst i Nord-Syria vil bli skadelidande. Den er ei katastrofe for sivilbefolkninga. Men den kan berre ha kome overraskande på dei som har sett på konflikten i Syria som utelukkande ein kamp mot IS.

Og det inkluderer amerikanske politikarane som Graham, for dei har skapt ein eindimensjonal Syria-strategi.

SDF-militsen var heilt nødvendig for å slå terrorgruppa IS. Difor er det eit openbert svik å forlate kurdarane. For mindre enn to veker sidan demonterte SDF forsvarsanlegg mot den tyrkiske grensa på oppmoding frå USA.

Men USAs støtte til SDF var alltid kortsiktig. For væpninga av SDF var òg eit svik – men mot Tyrkia. Militsen er tett knytt til den tyrkisk-kurdiske militsen PKK, som har stått for ei rekke terrorangrep i Tyrkia dei siste åra.

Både USA og Tyrkia er skjønt einige om å definere PKK som terroristar, men amerikanarane ignorerte dette for å oppnå eitt kortsiktig mål: knekke IS.

Eit godt mål, sjølvsagt. Men det var ingen plan for kva som skulle skje når IS faktisk var slått. Sigeren over IS var startskotet på ei ny konflikt, skapt av USA.

For det var fullt mogeleg å sjå konfliktpotensialet i å gi våpen til kurdiske militsar. USA valde berre å sjå ein annan veg.

Borgarkrigen i Syria er eigentleg ei samling av fleire krigar. Det var først og fremst ein borgarkrig, der opprørarar tok til våpen mot president Bashar al-Assad. Fleire regionale stormakter stilte seg på kvar si side, noko som gjorde borgarkrigen verre.

Så kom IS. Målt i talet på sivile drap bleiknar IS i ei samanlikning med Assad-regimet. Ifølgje Syrian Network for Human Rights (SNHR) står Assad-regimet og deira støttespelarar for nær 90 prosent av dei sivile drapa.

Men brutaliteten til IS, talet på vestlege framandkrigarar og omfattande terroråtak i vesten bidrog til at alt handla om IS. Det brutale Assad-regimet brukte tida til å knuse all opposisjon. Mange millionar er sendt på flukt.

Det var òg eit svik.

Tyrkia har ønskja ei tryggingssone i nord-Syria sidan 2012 – lenge før IS dukka opp i området. Då var motivasjonen å hindre at mange internt fordrivne flyktningar trengde å reise ut av Syria.

Det var minst like viktig for Tyrkia å hindre at den kurdiske militsen YPG – som no er den dominerande styrkja i SDF – fekk etablere seg på grensa til Tyrkia.

Dei klarte ikkje nokon av delane.

No har Tyrkia sjansen til å endre det, fordi Trump trekk dei amerikanske styrkane tilbake. Tyrkia har allereie gått inn i Afrin og Idlib, i det nordvestlege Syria.

Området Tyrkia går inn i no ligg aust for Eufrat, og utgjer resten av grenseområdet mellom dei to landa.

Tyrkia er framleis motivert av å drive vekk den kurdiske militsen frå grensa si. Men Tyrkia har i dag meir enn tre millionar syriske flyktningar. Mange av desse vil bli sende til grenseområdet i nord-Syria etter invasjonen. Planen er å bygge store byar til dei.

Men områda husar òg mange internt fordrivne etter krigane som har herja Syria i mange år. Det er umogeleg å sjå for seg ein tyrkisk invasjon utan harde kampar. Likevel er det akkurat det Trump trur. I ein Twittermelding skriv han at Tyrkia bør opprette ei tryggingssone utan å angripe kurdarane.

Den amerikanske tilbaketrekkinga har allereie fått følgjer:

Natt til onsdag vart det gjennomført fleire sjølvmordsangrep i områda SDF kontrollerer. IS stod bak. Terrorgruppa har knapt landområde igjen, men dei er framleis farlege. Og dei kan tene stort på den ustabile situasjonen som oppstår når Tyrkia no invaderer.

Det mest spesielle med Trumps ordre er måten det skjer på: Ein telefon med den tyrkiske presidenten, ei kort pressemelding og ei lang rekke med usamanhengande Twittermeldingar.

For ser ein vekk frå måten det skjer på, så held berre Trump fram med den kortsiktige politikken som USA har ført mot Syria i mange år.